Avrupa İran'ı uyardı: Nükleer müzakerelere dönmemesi halinde "acil yaptırımlar" uygulanır

FT'nin elde ettiği mektupta, üç ülkenin bakanları, “İran'ın 2025 Ağustos sonuna kadar diplomatik bir çözüme varmak istememesi veya uzatma fırsatını değerlendirmemesi halinde, E3'ün snapback mekanizmasını devreye sokmaya hazır olduğu” uyarısı yaptı.

Söz konusu mektup, İsrail ve ABD'nin 12 gün süren ve bölgesel gerilimi tırmandırarak enerji fiyatlarını yükselten çatışmanın ardından İran'ın nükleer tesislerini bombalamasından iki ay sonra BM Güvenlik Konseyi ve BM Genel Sekreteri António Guterres'e teslim edildi.

"Snapback" adı verilen yaptırımlar, resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) olan 2015 tarihli İran nükleer anlaşmasının bir parçasıdır. Anlaşma, İran'ın nükleer programına kısıtlamalar getirilmesi karşılığında bu ülkeye uygulanan bir dizi yaptırımın kaldırılmasını öngörüyordu.

Bu yaptırımlar bir koruma önlemi olarak tasarlanmıştı: İran anlaşmayı “önemli ölçüde ihlal” ederse, JCPOA'ya imza atan ülkelerden herhangi biri, anlaşma kapsamında kaldırılan BM yaptırımlarının otomatik olarak yeniden uygulanmasını tetikleyebilir ve diğer daimi üyeler bunu veto edemez.

AB, Temmuz ortasında, İran'ın nükleer programını sınırlama konusunda yeterli ilerleme kaydetmemesi halinde 29 Ağustos'tan itibaren BM'nin Tahran'a yönelik yaptırımlarını yeniden başlatma sürecini başlatacağını açıklamıştı. Bu yaptırımlar, anlaşmanın kalan taraflarından biri (Rusya, Çin veya E3 üyesi) geri alma seçeneğini devreye sokmadıkça 18 Ekim'de sona erecek.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika programı direktör yardımcısı Ellie Geranmayeh, Temmuz ayında yayınlanan bir raporda, “Snapback, Avrupa'nın İran ile müzakerelerinde yazın en çok kullanılan kelime olacak gibi görünüyor” diye yazdı.

Uzmanlara göre, "snapback yaptırımları" İran için sonuçları çok ağır olabilir ve gerilimi ve çatışma olasılığını bir kez daha tırmandırabilir. İranlı yetkililer, bu yaptırımların yeniden uygulanması halinde ülkenin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan (NPT) çekilebileceğini ima etti.